دوستدار طبیعت ترین بسته بندی کدام است ؟ - وبلاگ پرودا

به گزارش وبلاگ پرودا، در بسیاری از عرصه های فعالیت های روزمره انسان ها، نسبت به گذشته توجه بیشتری به مسائل زیست محیطی و معضلات اجتماعی می گردد. شرکت های بین المللی در حال حاضر رعایت ملاحظات محیط زیستی را در دستور کار خود قرار داده اند و فراوریات خود را با نگاه به استانداردهای زیست محیطی طراحی و فراوری می نمایند. شرکتهای فراوری بسته بندی در این میان نقش پررنگ تری ایفا می نمایند. به همین دلیل عبارت بسته بندی پایدار (Sustainable Packaging) اکنون ورد زبان ها شده است. این نوع بسته بندی فرصت های نوینی از لحاظ اجتماعی، اخلاقی، مالی و زیست محیطی فراهم می آورد.

در حال حاضر تغییرات عمده ای در رفتار مصرف نمایندگان مشاهده می گردد. آنها ارتباط بین فعالیت هایشان و تأثیر آن بر محیط زیست و کلیت جامعه را مدنظر قرار می دهند. آنها پی برده اند که نوع خریدی که می نمایند نه تنها یک فعالیت مالی است، بلکه دیگر کسانی را که سهمی از اقتصاد دارند هم تحت تأثیر قرار می دهد.

انگیزه های خودخواهانه، جای خود را تا حدی به رفتارهای جامعه محور و زیست محیط محور داده است. پیامد چنین روندی، آگاهی و مسئولیت پذیری بیشتر مصرف نمایندگان در برابر محیط زیست است.

بیشتر بخوانید : برترین مرکز چاپ جعبه مقوایی در ایران کجاست ؟

بسته بندی پایدار چیست ؟

بسته بندی به گونه ای طراحی و ساخته می گردد تا بتواند به نیازهای مهم مصرف نمایندگان و کاربران بسته بندی پاسخ دهد. جوامع مدرن، بدون بسته بندی نمی توانند زندگی نمایند. این صنعت همگام با رشد جمعیت در سراسر دنیا در حال رشد است. بر اساس گزارش شرکت پژوهشی اسمیترز پای را به نام آینده بسته بندی این صنعت سالانه رشد 5/3 درصدی خواهد داشت و تا سال 2022 ارزش آن به حدود 1000 میلیارد دلار خواهد رسید.

مهم ترین کاربرد بسته بندی محافظت از کالا است. از سوی دیگر بسته بندی برترین ابزار تبلیغاتی است که با استفاده از آن می توان مصرف نمایندگان را تحت تأثیر قرار داد. در حال حاضر توجه به جنبه های زیست محیطی هم به یکی از روندهای کلیدی صنعت بسته بندی تبدیل شده است. متاسفانه پس از اینکه بسته بندی مورد استفاده قرار می گیرد، دور ریخته شده و به صورت زباله وارد محیط زیست می گردد.

این معضل به ویژه در خصوص بسته بندی های یک بار مصرف (-single Use Packiging) (بطری های آب آشامیدنی کیسه های پلاستیکی، نی های آشامیدنی ها، قاشق و چنگال های پلاستیکی و …) و هم بسته بندی هایی که از چندین ماده ساخته شده اند، مسائل مضاعفی ایجاد می نماید.

در مقایسه با بسته بندی های معمولی و رایج بسته بندی پایدار از استانداردهای زیست محیطی سخت گیرانه تری و بهتری برخوردار است.

کیفیت آنها بالاتر و کارآیی آنها هم بیشتر است و از سوی دیگر بازیافت آن هم آسانتر صورت می گیرد. این استانداردها در کل عمر بسته بندی، از فراوری، توزیع، حمل و نقل، استفاده و دورریختن آنها اعمال می گردد.

سازمان آمریکایی پیمان بسته بندی پایدار یا SPC ویژگی های بسته بندی پایدار را اینگونه تعریف می نماید

• ضوابط و شرایط بازار در زمینه کارآیی و قیمت رعایت کند.
• با استفاده از انرژی های تتازهپذیر فراوری، توزیع و بازیافت شده باشد.
• باعث افزایش استفاده از مواد بازیافتی و یا تتازهپذیر گردد.
• با استفاده از فناوری های فراوریی پاکتر و روش های کاری بهتر فراوری شده باشد.
• از موادی ساخته شده باشد که ضرری برای سلامت افراد تحت هیچ شرایطی در طول عمر خود نداشته باشد.
• به گونه ای طراحی شده باشد که برای فراوری آن در مصرف انرژی و مواد صرفه جویی گردد. - بتوان آن را در فضای بسته صنعتی بازیافت کرد.

بیشتر بخوانید : 10 کارخانه برتر کارتن سازی ایران

نمونه هایی از بسته بندی پایدار

در فراوری بسته بندی، فیلم های پلاستیکی در سطح دنیا به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد زیرا بسیار انعطاف پذیر هستند. از فیلم ها بیشتر برای بسته بندی مواد غذایی، آشامیدنی، لوازم آرایشی، دارو و فراوریات صنعتی استفاده می گردد.

برخلاف تصور رایج این مواد برای فراوری بسته بندی پایدار مناسب هستند، دوام آنها بالاست و از کالا محافظت می نمایند و به خاطر وزن کم بسته بندی هزینه حمل و نقل و مقدار گازهای گلخانه ای را که در اثر آن فراوری می گردد، کاهش می دهند.

از سوی دیگر فیلم را می توان به اشکال دلخواه در آورد. متاسفانه بیشتر مواقع این ماده پس از استفاده بسته بندی، به خوبی مدیریت نمی گردد و همین امر به یک معضل دنیای تبدیل شده است.

بیشتر فراوریات پلاستیکی پس از استفاده سر از اقیانوس ها و دریاها درمی آورند. بیش از 85 درصد از زباله های که دریاها رها می شوند از جنس پلاستیک و بیشتر آنها هم در بسته بندی ها از جمله بطری PET به کار رفته اند. به همین دلیل سازمانها و فراورینمایندگان در پی روشهای تازه برای بازیافت و استفاده از پلاستیک های استفاده شده هستند.

یک شرکت کانادایی به نام Loop Industries روش مبتکرانه ای ارایه نموده است که با استفاده از آن می توان کلیه ضایعات PET را به صورت پلاستیک با درجه خلوص بالا بازیابی کرد. این فرایند شامل پلیمرزدایی ضایعات PET و تبدیل آن به دی متیل ترفتالات (DMT) و مونواتیل گلیکول می شد. در این فرایند انرژی مصرف نمی گردد.

در سرانجام فرایند ماده ای به نام Loop PET بدست می آید. این ماده صد در صد بازیافتی ست. از سوی دیگر می توان از آن در بسته بندی صنایع غذایی استفاده کرد زیرا کیفیت آن بالا است و از استانداردها و شرایط FDA برای موادی که با غذا تماس دارند هم برخوردار است. یکی از شرکت هایی که با سازنده کانادایی برای استفاده از این ماده قرارداد بسته است Danone است.

دانون از بزرگترین فراورینمایندگان مواد غذایی و آشامیدنی در دنیا است. از ماده Loop PET برای ساخت بطری های آب معدنی Evian و دیگر برندهای این شرکت استفاده می گردد. نتیجه این همکاری ساخت بطری های آبی است که صدرصد از PRC (ماده بازیافتی پس از مصرف) ساخته شده است.

علاوه بر دانون شرکت های بزرگ دیگری چون کوکاکولا، پپسی کولا، LOreal LOCCITANE هم با شرکت Loop Industries قرارداد امضا نموده اند. علاوه بر پلاستیک از کاغذ و مقوا هم در فراوری بسته بندی در سراسر دنیا استفاده می گردد. از این مواد سلولزی برای فراوری بسته بندی و پوشش های دورپیچ، لیبل، بسته بندی های تکی و مهمتر از همه بسته بندی حمل ونقلی استفاده می گردد.

مزیت عمده این نوع بسته بندی خاصیت زیست تخریب پذیری آن است. متاسفانه در فرایند فراوری و استفاده از این مواد در بسته بندی گازهای گلخانه ای زیادی (عمدتا متان فراوری می گردد. به همین دلیل بسته بندی کاغذی حتما باید بازیافت گردد. براساس مطالعات آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا بازیافت یک تن ماده کاغذی باعث کاهش یک متر

مکعب گاز گلخانه ای می گردد و در عین حال باعث صرفه جویی معادل 7000 گالن آب و انرژی مورد استفاده برای شش ماه یک خانه در آمریکا می گردد.

متأسفانه از کاغذهای بازیافتی به ندرت برای بسته بندی مواد غذایی می گردد. دلیل آن هم ناخالصی موجود در این ماده است که برای تماس با ماده غذایی مناسب نیست. از سوی دیگر کاغذ همیشه لایه ای از کوتینگ پلاستیکی دارد که هنگام ساخت لیوان های یک بار مصرف روی آن نشانده می شوند. همین ویژگی بازیافت آن را دچار مشکل می نماید.

با این حال استار باکس که در سراسر دنیا زنجیره ای از کافی شاپ دارد متعهد شده تا سرانجام سال 2022 تنها از کاغذهای بازیافتی برای فراوری لیوان های خود استفاده کند. در حال حاضر تنها 10 درصد از این لیوان ها از مواد بازیافتی ساخته می شوند.

شیشه ماده خام دیگری است که به طور گسترده در بسته بندی به ویژه در صنعت آشامیدنی و دارویی مورد استفاده قرار می گیرد. دلیل استفاده آن هم زیبایی و ایمنی آن در مقابل مواد شیمیایی است. با این حال فرایند ساخت شیشه بسیار انرژی بر و پرهزینه است که باعث انتشار گازهای گلخانه ای هم می گردد.

شیشه زیست تخریب پذیر نیست با این حال شرکت سازنده Absolute Vodka از بطرهای شیشه ای استفاده می نماید که 40 درصد آن بازیافتی است. این شرکت سالانه یک میلیون بطری مصرف می نماید. همین امر باعث می گردد تا این شرکت سالانه 10 درصد در مصرف انرژی صرفه جویی کند و گازهای گلخانه ای کمتری فراوری کند.

به ازای استفاده از هر شش تن خرده شیشه (Collet) مقدار گازCO2 یک تن کاهش پیدا می نماید و استفاده مجدد از 10 درصد خرده شیشه، باعث کاهش 8 درصدی ذرات جامد، 4 درصدی اکسید نیتریک و 10 درصدی اکسید سولفور می گردد.

ماده دیگر بسته بندی فلز است. منظور از فلز فولاد و آلومینیوم است. از این مواد برای فراوری قوطی، درب بطری و فویل استفاده می گردد. در حال حاضر شرکت Reynolds Kitchen نوعی فویل آلومینیوم که صدر در صد از آلومینیوم بازیافتی ساخته شده، به بازار ارایه نموده است.

بیشتر بخوانید : برترین شرکت چاپ و بسته بندی ایران کدام است؟

کلام آخر

دنیای سازی مخاطرات فراوانی دارد در عین حال جنبه های مثبت آن را هم نمی توان نادیده گرفت. این مخاطرات و جنبه های مثبت شامل صنعت بسته بندی هم می گردد. از آنجا که کالا امروزه آزادانه به سراسر دنیا حمل می گردد و با در نظر گرفتن تعدد و تنوع فراوریات، بسته بندی نقش مهمی در اقتصاد رقابتی هر صنعت و زنجیره تأمین ایفا می نماید. به همین دلیل بسته بندی باید به گونه ای طراحی و فراوری گردد تا در کل طول عمر آن استانداردهای زیست محیطی در آن رعایت شده باشد. امروزه شرکت ها هر چه بیشتر در تلاشند تا فراوریات و روش های کاری خود را با ملاحظات زیست محیطی هماهنگ نمایند. صنعت بسته بندی هم در زمره این صنایع است.

صنعت بسته بندی نه تنها از لحاظ مالی بلکه زیست محیطی، اجتماعی و حتى اخلاقی نقش مهمی در اقتصاد دنیای ایفا می نماید، بسته بندی پایدار جلوه ای است از یک اقتصاد پایدار که در آن کل صنایع به اهمیت محیط زیست پی برده اند و در تلاشند تعهد خود را نسبت به محیط زیست و انسانها در سراسر دنیا عملا به نمایش بگذارند.